Zeehondenwachters
Zeehondenwachters
Wellicht ben je ze al tegengekomen op het strand. Ze zijn namelijk te herkennen aan felgekleurde hesjes, voorzien van een logo van een actief zeehondencentrum: zeehondenwachters. In het voorjaar van 2022 zijn de eerste zeehondenwachters van Nederland officieel opgeleid.
Wat is een zeehondenwachter?
Zeehondenwachters zijn speciaal getrainde professionals of vrijwilligers, die langs de Nederlandse kust namens een opvangcentrum optreden bij meldingen van zeehonden. Deze zeehonden zijn mogelijk ziek, gewond of verweesd. Alleen zeehondenwachters mogen helpen de zeehond in kwestie te beoordelen en te hanteren wanneer nodig – zo stelt het in 2020 getekende Zeehondenakkoord. Voor niet officieel erkende zeehondenwachters is dat verboden. En bovendien kan het gevaarlijk zijn voor zowel mens als dier. De erkenning van zeehondenwachters helpt enorm bij het beschermen van zeehonden en te voorkomen dat het strandpubliek zelf met zeehonden in de weer gaan. Want dit gebeurt – hoewel meestal goedbedoeld – helaas nog steeds.
De wachters zijn opgeleid om de ogen én oren te zijn van de experts van het zeehondencentrum waar ze actief voor zijn. In Nederland zijn er drie actieve centra: A Seal in Stellendam, Ecomare op Texel en Zeehondencentrum Pieterburen. Wij zien zeehondenwachters vooral als onze helden van de dag. Want de beste leefomgeving voor elke zeehond is een gezonde zee en elke dag opnieuw zetten zij zich in om te voorkomen dat zeehonden in de problemen komen.
Geen opvang, maar rust
Zeehondenwachters kunnen goed bepalen of de zeehond überhaupt hulp nodig heeft. Vaak is dit namelijk niet zo, maar heeft het wilde dier enkel rust en ruimte nodig. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: de beste leefomgeving voor iedere zeehond is de zee. En daar speelt de zeehondenwachter een belangrijke rol. Ze worden namelijk goed getraind in het beoordelen van de situatie. Zij staan in nauw contact met de dierenartsen en verzorgers het opvangcentrum en vanuit de gezamenlijke expertise wordt er voor ieder individueel dier gekeken wat er het beste kan gebeuren. Ook worden ze goed getraind in het creëren van een veilige omgeving voor de zeehond. Denk bijvoorbeeld aan het verplaatsen van het dier in nood naar een geschiktere, rustige plek – daar waar het publiek niet komen kan.
Voorlichting en educatie
Zeehondenwachters zijn onze ogen en oren op het strand als het gaat om de beoordeling van een zeehond, maar evenzogoed onze stem wanneer het gaat om het contact met het publiek langs de Zeeuwse en Zuid-Hollandse kust. Zij zijn degene die naast het publiek staan op het strand en voorlichting geven over de zeehond, het leefgebied en het opvangbeleid van zeehonden in Nederland.
De opleiding
Zeehondenwachters worden opgeleid om op een veilige manier te werken rondom en met zeehonden. De opleiding bestaat uit twee delen: theorie en praktijk.
De theoretische training omvat o.a.:
- Wat de kenmerken van zeehonden in Nederland zijn
- Hoe eventuele afwijkingen te herkennen zijn
- Hoe hier over in contact te zijn met het opvangcentrum
- Hoe op veilige manier aan de kust gereden en gewerkt kan worden
- Hoe met het publiek te communiceren en de Regelgeving rondom zeehonden.
De praktische training bestaat uit o.a.:
- Hoe op een veilige manier een zeehond te vangen,
- Hoe op een veilige manier een zeehond in een transportkist te plaatsen
- Hoe op een veilige manier de zeehond te vervoeren
- Het stabiliseren van een zeehond
- Het koelen van een zeehond
- Het bevrijden van een zeehond uit verstrikking
Met al deze kennis en kunde op zak kunnen zeehondenwachters aan de slag voor het opvangcentrum onder wiens vergunning ze werken.
Wat kun je zelf doen?
Het kan natuurlijk gebeuren dat je een zeehond op het strand tegen komt. Wat moet je dan doen? Geef de zeehond vooral rust en ruimte, minstens 30 meter. Voor als je dat lastig vindt om in te schatten: ongeveer 2 stadsbussen afstand. Lijn je hond aan, want ook voor je hond kan een zeehondenbeet gevaarlijk zijn. Mocht je twijfelen of het wel goed gaat met de zeehond, dan kun je altijd met 144 bellen. Zij brengen je dan in contact met een zeehondenopvang. Als dan blijkt dat de zeehond mogelijk hulp nodig heeft, dan zal de opvang een zeehondenwachter sturen. Mogelijk zal de wachter ook nog even met je willen bellen, om de locatie zeker te stellen. Daarna volgt een periode van zo’n 24 uur waarin de zeehond geobserveerd zal worden, tenzij acute hulp nodig is.
Regelgeving
Door het Zeehondenakkoord is ook de regelgeving rondom zeehonden veranderd. Zo was het vroeger nog zo dat in principe iedereen die dacht dat een zeehond in nood was zelf de zeehond mocht verplaatsen. Vanaf nu is het zo dat alleen officieel opgeleide en door een opvangcentrum erkende zeehondenwachters zeehonden mogen hanteren. Voor anderen is dit verboden. Dat is natuurlijk maar goed ook, aangezien het de grootste roofdieren van Nederland zijn en zelfs de pups kunnen al venijnig bijten. Bovendien kunnen zeehonden zoönosen, zoals virussen, bij zich dragen. Het is juist hierom dat het ook onderdeel is van de regelgeving dat zeehondenwachters goed opgeleid moeten zijn.
Daarnaast wordt de beslissing om een zeehond op te vangen altijd genomen door het medisch gekwalificeerde personeel van het zeehondencentrum, zoals een dierenarts, die de toestand van een dier goed kunnen beoordelen. Zo helpt de regelgeving om zeehonden te beschermen en onnodige opvang te voorkomen.
